سیستم اسکادا

سیستم جمع‌آوری داده و کنترل نظارتی (Supervisory Control and Data Acquisition) یا به اختصار اسکادا (SCADA) به سیستم کنترل صنعتی گفته می‌شود که برای کنترل فرایندهای زیرساختی، فرایندهای صنعتی و یا برای فرایندهای مبتنی بر تجهیزات (Facility-Based) مورد استفاده قرار گرفته می شود.

به عبارتی سیستمی است که دارای تعدادی پایانه راه دور (RTU) است که وظیفه جمع آوری اطلاعات فرایند و ارسال آن به پایانه مرکزی (MTU) را از طریق سیستم مخابراتی به عهده دارند. در این سیستم‌، تقریبا تمام عملیات کنترلی به صورت اتوماتیک و از طریق واحدهای ترمینال راه دور و کنترل‌کننده‌های منطقی برنامه‌پذیر انجام می‌گیرد. محدودیت‌ها و عملگر‌های کنترلی بر اساس سطح یک متغیر مورد پایش تعیین می‌شوند.

به عنوان مثال، کنترل‌کننده منطقی برنامه‌پذیر در یک فرایند صنعتی، فلو (Flow) مایع خنک‌کننده را کنترل می‌کند و سیستم اسکادا این امکان را فراهم می‌آورد تا تمام تغییرات مرتبط با شرایط اضطراری و نقاط تنظیم (Set Points) فلو (مانند دمای بالا و قطع فلو) ضبط و نیز نمایش داده شود. در تصویر زیر نمایی از کنترل فلو در سیستم خنک‌ کننده با یک سیستم اسکادا نشان داده شده است.

شبكه انتقال برق ، سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب، خطوط انتقال نفت و گاز، مزارع بادی نمونه‌هایی از فرایندهای زیرساختی هستند. همچنین ایستگاه‌های فضایی، فرودگاه‌ها و کشتی‌ها نمونه‌هایی از فرایندهای مبتنی بر تجهیزات و نیروگاه، پالایشگاه و کارخانجات نمونه‌هایی از فرایندهای صنعتی محسوب می‌شوند.

این سیستم کنترلی برای مدیریت فرآیندهای نظارتی از رایانه‌ها، ارتباط داده شبکه‌ای و رابط‌ کاربری گرافیکی استفاده می‌کند ، اما برای ارتباط برقرار کردن با ماشین‌آلات از دیگر وسایل جانبی از قبیل پی‌ال‌سی یا کنترل‌کننده‌های پی‌آی‌دی گسسته استفاده می کند.